İslam dini, müminlerin maddi kazançlarını hem dünya hem ahiret dengesine göre düzenler.
Bu dengenin en güzel göstergelerinden biri de zekât ibadetidir. Zekât, belirli bir mal varlığına
ulaşan Müslümanların ihtiyaç sahiplerine yardım etmesiyle yerine getirilen farz bir ibadettir.
Ancak zekâtın farz olması için kişinin malının belirli bir miktarı aşması gerekir. İşte bu miktara “nisap” denir.
Peki, nisap miktarı ne demek, nasıl hesaplanır ve kaç gram altına denk gelir?
Bu soruların yanıtlarını hem dini hem ekonomik açıdan açıklayalım. Zekât, kelime anlamı olarak “artma”, “çoğalma” ve “temizlenme” demektir. Dini terim olarak ise, zengin sayılan Müslümanların belirli bir mal varlığı üzerinden yoksul kimselere verdikleri pay anlamına gelir.
Bu ibadet, hem kişinin malını manevi anlamda temizler hem de ihtiyaç sahiplerinin yüzünü güldürür. Kur’an-ı Kerim’de birçok ayette zekâtın önemi vurgulanmıştır. Özellikle Tevbe Suresi’nin 103. ayetinde, “Mallardan zekât al ki, onları bununla temizleyesin ve bereketlendiresin” buyrulmaktadır.

Nisap Miktarı Nedir? (Nisap Kavramının Anlamı)

Nisap miktarı, zekât ibadetinin temel ölçüsüdür. Arapça kökenli “nisab” kelimesi,
“ölçü, sınır, miktar” anlamına gelir. Dini anlamda ise, bir Müslümanın zekâtla yükümlü olabilmesi için sahip olması gereken
asgari mal varlığı miktarını ifade eder. Bu miktarın altında mala sahip olan kişiye zekât farz olmaz.
Yani nisap, zekâtın başlama eşiğidir.

Nisap Miktarının Dini Kaynağı

Nisap miktarı, doğrudan Peygamber Efendimiz (s.a.v.) tarafından belirlenmiştir.
Hadislerde, “Beş deveden az olana zekât yoktur, kırk koyundan az olana zekât yoktur ve iki yüz dirhem gümüşten az olana zekât yoktur.”
(Buhârî, Zekât, 4) buyrulmuştur.
Bu ölçü, tarih boyunca Müslüman toplumlarda zekât yükümlülüğünü belirlemede esas alınmıştır.
Günümüzde ise bu değerler altın ve gümüş cinsine çevrilerek hesaplanmaktadır.

Nisap Miktarı Nasıl Hesaplanır?

Nisap miktarının tespiti için temel ölçü altındır. Peygamber Efendimiz zamanında
nisap miktarı 20 miskal altın, yani yaklaşık 85 gram saf altın olarak belirlenmiştir.
Bu miktar, bir Müslümanın zekâtla yükümlü olması için asgari servet sınırıdır.
Yani bir kişi, temel ihtiyaçlarını karşıladıktan sonra 85 gram altına eşdeğer bir mala sahipse
ve üzerinden bir yıl geçmişse, zekât vermesi gerekir.
Zekât, genellikle %2,5 oranında (yani kırkta bir) hesaplanır.
Bu oran, kişinin elinde bulunan altın, nakit, ticaret malı, hisse senedi, kira geliri gibi mal varlıklarına uygulanır.

Örnek Hesaplama:

Bir Müslümanın elinde 200.000 TL değerinde mal varlığı olduğunu düşünelim.
Bu miktar nisap miktarının üzerindedir.
200.000 TL × %2,5 = 5.000 TL zekât verilmesi gerekir.

Altın Üzerinden Hesaplama:

Elinde 100 gram altın bulunan biri için:
100 gram × 2.000 TL (örnek gram fiyatı) = 200.000 TL
200.000 TL × %2,5 = 5.000 TL zekât.

Nisap Miktarının Hesaplanmasında Dikkat Edilmesi Gerekenler

Nisap hesabı yapılırken bazı önemli noktalar göz önünde bulundurulmalıdır:
1. **Borçlar** toplam mal varlığından düşülmelidir.
2. **Temel ihtiyaçlar** (ev, araç, giyim, temel gıda) nisap hesabına dahil edilmez.
3. Nisap miktarına **eldeki nakit, altın, döviz, hisse senedi, ticari mallar** da eklenir.
4. Eğer bu malların toplamı 85 gram altın değerini aşıyorsa, kişi zekâtla yükümlüdür.

Nisap Miktarı Kaç Gram Altına Denk Gelir?

Nisap miktarı, 20 miskal altına eşittir. Bu da günümüz ölçülerine göre **yaklaşık 85 gram saf altın** demektir.
Bu miktar sabittir; ancak altının piyasa değeri değiştikçe, nisap miktarının parasal karşılığı da değişir.
Örneğin altının gram fiyatı 2025 yılı itibarıyla 2500 TL ise, nisap miktarının parasal değeri 85 x 2500 = 212.500 TL olur.
Yani mal varlığı 212.500 TL’ye ulaşan kişi zekâtla yükümlü hale gelir.

Nisap Miktarı Neye Göre Değişir?

Nisap miktarının gram cinsinden değeri değişmez, çünkü bu değer sabittir.
Ancak altın fiyatlarındaki artış veya azalış, nisap miktarının TL karşılığını etkiler.
Dolayısıyla ekonomik koşullar, zekât yükümlülüğünün parasal düzeyini belirler.
Bir başka deyişle, İslam sabit bir altın miktarı koymuş, fakat ekonomik değerini zamanın şartlarına bırakmıştır.

Nisap Miktarı ve Zekât Yükümlülüğü Arasındaki İlişki

Zekât, yalnızca nisap miktarını aşan mal varlıklarından verilir.
Bu da İslam’ın adalet anlayışını gösterir.
Yani herkesin ekonomik durumu farklı olduğundan, zekât yükümlülüğü de bireysel zenginliğe göre belirlenmiştir.
Bu sistem sayesinde, ihtiyaç sahibi olmayan kişilerden zorla zekât alınmaz, gerçekten imkânı olanlar destek sağlar.

Nisap Miktarı Hangi Mallarda Geçerlidir?

Nisap ölçüsü yalnızca altın için değil, diğer mal türleri için de geçerlidir.
Bunlar arasında:
– **Altın ve gümüş** (para yerine geçen değerler),
– **Ticaret malları**,
– **Hayvanlar** (koyun, deve, sığır gibi),
– **Tarımsal ürünler**,
– **Nakit para ve döviz** bulunmaktadır.

Her bir mal türünün kendine özgü nisap ölçüsü vardır, ancak günümüzde genel ölçü 85 gram altın üzerinden yapılır.

Nisap Miktarı Altın ve Gümüş Arasındaki Fark

Zekât hesabında hem altın hem gümüş esas alınabilir.
Altın nisabı 85 gram iken, gümüş nisabı 595 gramdır.
Ancak gümüşün değeri altına göre çok daha düşük olduğu için, günümüzde genellikle altın nisabı esas alınır.
Bu da Müslümanlar için daha gerçekçi bir ekonomik denge sağlar.

Nisap Miktarı Kimler İçin Geçerlidir?

Zekât, akıllı, ergenlik çağına girmiş ve özgür Müslümanlara farzdır.
Ancak bu kişilerin nisap miktarına sahip olması şarttır.
Yani borcu olan, temel ihtiyaçlarını karşılayamayan veya nisap miktarının altında mala sahip olan kişi zekâtla yükümlü değildir.

Nisap Miktarını Aşan Malın Zekâtı Nasıl Hesaplanır?

Bir Müslümanın elindeki mal nisap miktarını aştıysa ve üzerinden bir hicrî yıl geçtiyse,
bu malın %2,5’i zekât olarak verilir. Örneğin, bir kişinin elinde 300.000 TL değerinde altın varsa:
300.000 x 0,025 = 7.500 TL zekât vermesi gerekir.
Bu oran sabittir ve tüm zekât malları için geçerlidir.

Nisap Miktarı 2025 Yılında Ne Kadardır?

2025 yılı itibarıyla gram altın ortalama 2500 TL civarındadır.
Buna göre 85 gram altın yaklaşık 212.500 TL eder.
Yani 2025 yılında zekâtla yükümlü olmanın alt sınırı 212.500 TL’dir.
Elbette bu değer, altın fiyatlarındaki dalgalanmalara göre güncellenebilir.

Nisap Miktarının Hikmeti

İslam’da nisap miktarı, ekonomik adaletin teminatıdır.
Amaç, zengin ile fakir arasında bir denge kurmak ve sosyal dayanışmayı sağlamaktır.
Bu sistem, ne fakiri ezmekte ne de zengini yük altında bırakmaktadır.
Her Müslüman, imkânı ölçüsünde topluma katkıda bulunur ve bu da İslam ekonomisinin ruhunu oluşturur.

Nisap Miktarı, Denge ve Adaletin Simgesi

Nisap miktarı, İslam’ın ekonomik sistemindeki adalet ilkesinin en güzel göstergesidir.
Bu ölçü sayesinde hem fakir korunur hem de zengin paylaşmanın bereketini yaşar.
85 gram altınlık bu ölçü, sadece bir matematiksel sınır değil; aynı zamanda bir vicdan terazisidir.
Her Müslüman, bu dengeyi koruyarak hem malını hem gönlünü arındırır. Zekât sadece bir yardım aracı değil, aynı zamanda toplumun sosyal sigortasıdır.
Zengin ile fakir arasındaki uçurumu azaltır, kardeşlik duygusunu güçlendirir.
Müslüman birey, malının bir kısmını paylaşarak hem dünya hem de ahiret mutluluğunu kazanır.

Zekâtın manevi yönü de çok derindir. Malı temizler, kazancı bereketlendirir ve kalpteki cimriliği ortadan kaldırır.
Peygamber Efendimiz (s.a.v.) “Mal, zekât ile eksilmez.” buyurarak bu gerçeği en güzel şekilde özetlemiştir.